Crash Course: Wie is de mol?

Wie is de mol? Wat is dat nou helemaal? Hoe gaat het spel in zijn werk, hoe speel je het, hoe moet je ‘mollen’ en wat zijn toch die jokers waar iedereen het de hele tijd over heeft? Je leest het in deze Crash Course! Deze is voornamelijk bedoeld voor de deelnemers aan onze eigen versie van Wie is de Mol? (nog maar een paar weekjes!), maar is ook handig voor iedereen die om andere redenen geïnteresseerd is in de regels van het spel.

Wie is de mol? Je kent het waarschijnlijk wel van naam, het is immers al jarenlang een heel populair tv-programma. Het is een spel dat gespeeld door 10 mensen (op tv althans, maar je kunt het ook met meer of minder mensen spelen). Negen van hen willen uiteindelijk met een geldprijs naar huis gaan. Dat kan alleen door de tiende speler, de mol, te ontmaskeren. De mol probeert het spel te saboteren door juist zo min mogelijk geld in de pot te brengen. Hieronder vind je een lijst met begrippen, en uitleg over hoe het spel wordt gespeeld.

Geld. De pot wordt gedurende het spel gevuld met geld. Dat geld wordt verdiend door opdrachten tot een goed einde te brengen. Die opdrachten lopen enorm uiteen. Sommige zijn makkelijk, andere enorm moeilijk. Sommige opdrachten vereisen strategisch inzicht, anderen een creatieve geest of behendigheid. Het spel staat bol van de actieopdrachten, landkaarten, taalopdrachten, portofoons, puzzels, etc. Voor iedere opdracht staat een bepaald bedrag. Soms wordt daar echter maar een deel van verdiend, en soms ook helemaal niets. De pot wordt bewaard en bewaakt door de penningmeester. Verlaat de penningmeester het spel, dan wordt er een nieuwe penningmeester aangewezen. Maar zorg wel dat het iemand is die een beetje te vertrouwen is, want je zou toch niet willen dat de penningmeester rare dingen gaat uithalen met de zuurverdiende centen…

Hints. Alsof het spel zelf nog niet gecompliceerd genoeg is, stoppen de makers ook vaak nog wat hints in het programma. Die verwijzen op allerlei cryptische en obscure manieren naar de mol, maar zijn vaak zo multi-interpretabel dat je er geen touw aan kunt vastknopen en er alleen achteraf iets van logica uit kan worden opgemaakt. Mijn tip: verspil je tijd niet met zoeken naar hints, maar kijk puur naar het gedrag van de kandidaten. En: follow the money!

Joker. Misschien ken je ‘m wel: die ‘gebrandmerkte WIDM-sjoelschijf’! Jokers kunnen gedurende het spel worden verdiend. Iedere joker zorgt ervoor dat één fout antwoord in de test ongedaan wordt gemaakt, en verkleint dus de kans dat je naar huis wordt gestuurd. Een joker wordt vaak ingezet om spelers te ‘verleiden’; ze kunnen dan bijvoorbeeld voor de groep kiezen (en geld in de pot brengen) of voor zichzelf, door voor de joker te kiezen. Door de joker te kiezen, maken ze zichzelf iets meer verdacht, en verkleinen ze de kans dat ze naar huis moeten.

Mol. Er is maar één mol, en bijna niemand weet wie dat is. Ik meen dat er in het tv-programma zelfs maar 5 mensen zijn die volledig op de hoogte zijn, en dat zij allemaal een contract hebben getekend: als ze verklappen wie de mol is, moeten ze een boete betalen van 2,5 ton. Dat lijkt me wel genoeg stimulatie om stil te blijven… Wij maken het zelf natuurlijk niet zo bont. De mol is wél van tevoren ingelicht over welke opdrachten er gespeeld worden, om zo al wat strategieën te kunnen bedenken.

Molboekje. Alle spelers schrijven fanatiek in hun zogeheten molboekje, een notitieboekje dat ze gedurende het spel vaak met hun leven zouden verdedigen. Hierin schrijven ze alle informatie, aanwijzingen en vermoedens die ze in de loop van het spel opdoen. De informatie in een molboekje is dus heel waardevol. Soms komen er opdrachten voor waarbij mensen in elkaars molboekje mogen lezen, of worden er vertrouwensverbondjes gesloten waarbij mensen informatie uit hun boekjes delen.

Mollen: Altijd hoor je de deelnemers van het spel over wie er loopt te ‘mollen’. Wat is dat nu helemaal, en hoe doe je dat? Mollen betekent feitelijk ‘jezelf verdacht maken’. Het wordt vaak gedaan door kandidaten die zelf helemaal de mol niet zijn. Maar door schijnbaar achteloos opdrachten te verknoeien, nét even minder hard hun best te doen, moedwillig voor zichzelf te kiezen in plaats van voor de groep, of gewoon mee te gaan in slechte ideeën van anderen, proberen ze zichzelf verdacht te maken. Het doel daarvan is dat de andere deelnemers, hun concurrenten, op een dwaalspoor worden gebracht. Als je concurrenten jou verdenken, zitten ze in ieder geval niet op de echte mol – en maak jij dus meer kans om op de goede mol te zitten. Dit wil nog wel eens uit de hand lopen (soms vraag je je af wie er nog wél zijn best doet om geld te verdienen) en dit is precies waarom Wie is de mol? altijd spannend en intrigerend blijft.

Test en executie. Tussen iedere spelronde door vinden er een test en een executie plaats. In de test worden vragen gesteld over het doen en laten van de mol. Dat kunnen spelspecifieke vragen zijn als ‘in welk team zat de mol in spel A?’ of ‘heeft de mol bij spel B een joker verdiend?’, maar het kunnen ook vragen zijn over schijnbaar oninteressante details als de kleur schoenveters van de mol of zijn/haar lievelingseten. Dit zorgt voor een extra dimensie in het spel: tussen de opdrachten door, moeten de kandidaten zo veel mogelijk informatie over elkaar zien te verzamelen om zo goed mogelijk voorbereid te zijn op de test. Wie de meeste fouten maakt, valt af en maakt geen kans meer op de pot. Bij een gelijke stand verliest de langzaamste speler. En de mol? Die hoeft nooit naar huis.

De executie is toch wel het meest gevreesde onderdeel van het spel! Om beurten krijgen de deelnemers hun scherm te zien. Je naam wordt ingevuld, even wachten… en dan krijg je een groen of een rood scherm te zien. Bij een groen scherm ga je door, maar bij een rood scherm is het over en uit. De spannende achtergrondmuziek en het wachten op het scherm (het duurt altijd tergend lang) maken de executie tot een bijzonder zenuwslopende aangelegenheid.

Tunnelvisie. Een gevaarlijk fenomeen. Lijd je aan tunnelvisie, dan kon het wel eens snel met je gedaan zijn. Bij tunnelvisie is een kandidaat zó op zijn/haar vermeende mol gericht, dat er geen andere opties meer worden overwogen. Acties van andere mensen verdwijnen uit het blikveld, en soms verdraait iemand zelfs al zijn/haar observaties om het eigen vermoeden maar te bevestigen. Vooral in het begin van het spel is tunnelvisie levensgevaarlijk. Het is in de eerste rondes daarom zeer aan te raden om de antwoorden in de test te spreiden over verschillende potentiële mollen. De antwoorden in de test hebben vaak betrekking op meerdere mensen tegelijk, dus ook als je het volledig bij het verkeerde eind hebt, kun je toch verschillende vragen goed beantwoorden.

Vrijstelling. Een vrijstelling is zo’n beetje de heilige graal van Wie is de mol?. Met een vrijstelling hoef je de test niet te maken, en blijft de executie je bespaard. Zo ben je dus zeker van een plek in de volgende ronde! Maar wees op je hoede: na je vrijstelling moet je wel weer gewoon meespelen. Je kunt dus niet al te veel luieren, want bij de volgende test moet je weer helemaal scherp en op de hoogte zijn.

Zo! Een flinke lap tekst, maar hopelijk ben je nu helemaal bijgespijkerd! Als er nog onduidelijkheden zijn, dan help ik graag!

Zeg het met bloemen

Lief gebaar van de deelnemers aan de WIDM-dag

Mollenmania

Aanstaande zondag is het zover… Eén hele dag draait dan om de vraag: Wie is de mol?

Ik leef hier al maanden naartoe. Eerst met vage plannen, toen met mysterieuze mailtjes naar kandidaat-deelnemers (allemaal in BCC natuurlijk, want niemand mocht het van elkaar weten), later met schetsen van ideeën, uitwerkingen van opdrachten en zelfs verkennende fietstochtjes.

Vandaag werk ik de laatste details uit, morgen doe ik inkopen en voorbereidend werk, en zondag barst het spel los. En wat vínd ik het spannend… Wie zal er gaan mollen? Wie heeft het spel het beste door? Hoe fanatiek zijn de deelnemers en hoe slinks is de mol?

In mijn hoofd plan ik al volgende edities (Een heel weekend! Naar een camping of in een hostel!), maar misschien moeten we eerst maar eens zien hoe dit eerste plan uitpakt. We zullen veel foto’s maken, misschien zelfs wat filmen, en dan volgt hier later natuurlijk een verslag.