Zonder donker kan het licht zichzelf niet kennen
Vandaar de onwetendheid rond vijf december
Typhoon – Van de regen naar de zon
Afgelopen mei was ik op een cursus in Barcelona. Twee dagen zat ik in een zaal met twintig anderen uit verschillende landen. Er was één Belg, met wie ik niet meer dan drie zinnen in het Nederlands heb gewisseld, maar verder was Engels de voertaal met alle Spanjaarden, Britten, Italianen, Slovenen…
Het was voornamelijk strictly business, natuurlijk: er was een vol programma waarbij verschillende onderwerpen en sprekers aan bod kwamen. Tussendoor was er wel wat tijd voor small talk. En waar heb je het met een Nederlander over? Sport: één van de Spanjaarden takelde de WK-finale van vier jaar geleden uit de sloot en verheugde zich al op de eerste wedstrijd tussen Nederland en Spanje van het WK 2014 (als ik toen eens wist wat ik nu weet…), en de overweldigende score van de Nederlandse schaatsers op de Olympische Spelen in Sotsji passeerde uiteraard de revue. En ’s avonds bij het diner deed ik mijn best om de ins en outs van het gedoogbeleid te verklaren.
Maar mijn God, wat was ik blij dat niemand over Zwarte Piet begon.
Want hoewel ik mijn gezicht vorig jaar nog (met groot plezier) zwart heb laten schminken voor een middagje lol op een basisschool en in een bejaardentehuis, begint de ongemakkelijkheid van de hele traditie meer en meer aan me te knagen.
Ik geloof natuurlijk heus dat het merendeel van Nederland het niet kwaad bedoelt, maar natuurlijk is het behoorlijk fout dat een oude, rijke, blanke man een ontelbaar aantal helpers heeft met donkere huidskleur, die allemaal één voornaam delen en verder eigenlijk nauwelijks een identiteit hebben. Tel daarbij op de gekke pakkies, de rode lippen en de gouden oorringen, en je verdwijnt liever onder tafel als iemand uit het buitenland je ondervraagt over dit bijzondere Nederlandse volksfeest. Leg dat maar eens uit. Plaatsvervangende schaamte alom.
Laat ik het dan maar zeggen: ik vind Zwarte Piet een onhoudbaar cultureel fenomeen. Ik schaam me voor de drogredenen en racistische kulargumenten waarmee veel van mijn (blanke) landgenoten dit fenomeen goedpraten, en ik schaam me voor Mark Rutte die Zwarte Piet met een populistisch kletsverhaal denkt te moeten verdedigen. Ik denk dat we beter af zijn zonder Zwarte Piet, en dat dit land genoeg creatieve geesten telt om eens iets nieuws te bedenken qua helpers van de Sint (in welke kleur of vorm ook). Al was het maar omdat ik dit gespreksonderwerp dan nooit meer hoef te vrezen als ik met iemand uit een ander land praat…
Ik weet dat het juli is, en dat die pakjesboot nog een aantal maanden in Spanje aangemeerd blijft, en dat dit hele verhaal daarom misschien niet zo urgent lijkt… Maar met de komst van Verene Shepherd en haar VN-werkgroep is dit de laatste tijd tóch een actuele kwestie. En het knaagt aan me, vandaar dit artikel ondanks dat het juli is. Ik vind niet dat Zwarte Piet van hogerhand verboden moet worden; ik vind dat Nederland zélf beter zou moeten weten en actie moet ondernemen. Het is verdomme 2014.
Tessa 